Na prvi pogled, bio je to oglas kao svaki drugi. Vreme je, međutim, pokazalo da je reč o začetku jedne sasvim nesvakidašnje priredbe koja, doduše nešto izmenjena, i danas postoji. U broju 901 „Politikinog Zabavnika”, od 4. aprila 1969. godine, objavljen je, posebno uokviren, poziv svim zainteresovanim osnovcima iz Beograda i okoline koji nisu stariji od 13 godina da se prijave za učešće „u velikom pevačkom takmičenju za ZLATNU SIRENU”.
Na kraju tog oglasa, ispod podrobnog objašnjenja uslova budućeg takmičenja, nalazila se prijava koju je trebalo popuniti i poslati „Zabavniku”. U naznačenom roku (do 15. aprila), u našu redakciju stiglo je više od 700 prijava, što je prevazišlo i najoptimističkija očekivanja.
Svim prijavljenim malim pevačima uskoro je, u nekoliko krugova takmičenja, data prilika da pokažu svoje glasovne sposobnosti. Na završnom koncertu, održanom 1. juna u prepunoj dvorani Doma pionira, dvadeset tri odabrana takmičara nadmetala su se za zvanje najboljeg beogradskog pevača pionira. Pobedila je Biljana Ćirić, učenica III-1 razreda OŠ „Goce Delčev” u Zemunu, koja je veoma lepo otpevala svoju „Prolećnu baladu”. Pobednica je od našeg lista dobila „Zlatnu sirenu”, u vidu značke od čistog zlata i jednogodišnju pretplatu na „Zabavnik”.
Finale na televiziji
Slično je bilo i naredne godine. U finalu su se pojavila dvadeset dva mala pevača, a prvo mesto i „Zlatnu sirenu” osvojio je Petar Žebeljan, učenik VI-2 razreda OŠ „22. decembar” iz Beograda. Ovo takmičenje priređeno je na prostoru cele Srbije i tada su uvedene još dve nagrade za najbolje. Tako su prve „Srebrne sirene” pripale Emiliji Terek iz Novog Sada i Mirjani Sazdić iz Zemuna. Novina je bila i to što je završnu priredbu, održanu 1. marta 1970. godine u Velikoj dvorani Doma pionira, prenosila televizija.
A završnica trećeg po redu takmičenja za „Zlatnu sirenu” dobila je odgovarajući prostor i u našem najstarijem dnevnom listu. Tada je na strani kulturne rubrike „Politike” izašao tekst pod naslovom „Neposrednost dečjeg pevanja” koji ovde objavljujemo uz određena skraćenja:
„Završni koncert ’Zlatne sirene 71’ (Dom pionira, 27. II) predstavlja poslednji čin jedne široko postavljene akcije „Politikinog Zabavnika” i Doma pionira... Prvobitno zamišljena i održavana u Beogradu (1969), proširena na celo područje Srbije (1970), akcija je ove godine dobila u masovnosti: u tri etape takmičenja učestvovalo je gotovo 2000 učenika, iz 123 mesta, od kojih su 16 najboljih sudelovali na završnoj festivalskoj priredbi.
Na podijumu Doma pionira, u spektakularnom aranžmanu koji je, u minijaturi, podsećao na festivale zabavne muzike, uz saradnju Mladena Nešovića i ansambla Mirka Šouca, Dečjeg hora Doma pionira i voditelja programa Dejana Đurovića... pred mikrofonom su se ređala talentovana i muzikalna deca kristalno čistih glasova, unoseći u interpretaciju izrazito dečju spontanost, naivnost, prisnost i neposrednost.”
Na kraju teksta čitaocima je, ukratko, predočena odluka žirija: „’Zlatna sirena 71’ Gordana Branović, učenica V razreda iz Niša; ’Srebrne sirene 71’: Vladimir Novaković, učenik razreda iz Novog Sada, i Snežana Vasić, učenica VI razreda iz Beograda.”
Tako je, eto, bilo nekad, a kako ovo takmičenje danas izgleda?
Za sve uzraste
O tome nam je nedavno govorila Mirjana Miličić-Prokić, muzički urednik u Dečjem kulturnom centru Beograd (DKCB), što je sadašnje ime ustanove koja se dugo zvala Dom pionira.
Ljubazna urednica objasnila je suštinu savremenog nadmetanja za „Zlatnu sirenu”. Danas je to završni čin obimne akcije u kojoj se muzički nadareni beogradski osnovci, uzrasta od 7 do 14 godina, takmiče u izvođenju dečje pesme za solo glas – „a kapela” i uz pratnju klavira. Takmičenje se sprovodi u okviru Dečjih muzičkih svečanosti (Demus) koje se već godinama, od novembra do maja, priređuju kao nadmetanje muzičkih sekcija osnovnih škola iz svih beogradskih opština.
Pored „Zlatne sirene”, Dečjim muzičkim svečanostima obuhvaćena su i nadmetanja malih vokalnih sastava (dueti, terceti i kvarteti) i grupa pevača. Takmičenja se održavaju na tri nivoa: školskom, opštinskom i gradskom. Dečji kulturni centar realizuje Demus zajedno sa školama i organizacijom „Prijatelji dece Beograda”.
Svi mali pevači se, prema svom uzrastu, takmiče u tri kategorije. Prvu starosnu grupu čine đaci prvog, drugog i trećeg, drugu učenici četvrtog, petog i šestog razreda, a treću „sedmaci” i „osmaci”.
Pored „Zlatne sirene”, Dečjim muzičkim svečanostima obuhvaćena su i nadmetanja malih vokalnih sastava (dueti, terceti i kvarteti) i grupa pevača. Takmičenja se održavaju na tri nivoa: školskom, opštinskom i gradskom. Dečji kulturni centar realizuje Demus zajedno sa školama i organizacijom „Prijatelji dece Beograda”.
Svi mali pevači se, prema svom uzrastu, takmiče u tri kategorije. Prvu starosnu grupu čine đaci prvog, drugog i trećeg, drugu učenici četvrtog, petog i šestog razreda, a treću „sedmaci” i „osmaci”.
Takmičari za „Zlatnu sirenu” i mali vokalni sastavi nadmeću se u tri žanra pevanja: dečja klasična i savremena solo pesma, izvorna narodna pesma – „a kapela” i dečja zabavna pesma.
Ovogodišnja završna (gradska) takmičenja muzičkih sekcija osnovnih škola, Demus 2009, održana su u Atrijumu Dečjeg kulturnog centra po tačno utvrđenom rasporedu. Tako su se učesnici takmičenja za „Zlatnu sirenu” i mali vokalni sastavi (dueti, terceti i kvarteti) nadmetali u žanru Dečja
klasična i savremena solo pesma, na koncertu priređenom 17. marta.
Tri dana kasnije bio je koncert takmičara u žanru Izvorna narodna pesma – „akapela”. Tu su solisti i članovi malih sastava, u sve tri uzrasne kategorije, izvodili (do tri strofe) izvorne narodne pesme, bez instrumentalne pratnje. Najzad, 30. marta, takmičari sva tri uzrasta nadmetali su se za što bolji uspeh u žanru Dečja zabavna pesma.
klasična i savremena solo pesma, na koncertu priređenom 17. marta.
Tri dana kasnije bio je koncert takmičara u žanru Izvorna narodna pesma – „akapela”. Tu su solisti i članovi malih sastava, u sve tri uzrasne kategorije, izvodili (do tri strofe) izvorne narodne pesme, bez instrumentalne pratnje. Najzad, 30. marta, takmičari sva tri uzrasta nadmetali su se za što bolji uspeh u žanru Dečja zabavna pesma.
Gradska takmičenja vokalnih grupa pevača mlađih razreda i vokalnih grupa pevača starijih razreda održana su 14. aprila. Na kraju, gradska nadmetanja malih instrumentalnih sastava i orkestara beogradskih osnovnih škola, kao i horova mlađih i starijih razreda osnovnih škola Beograda, održana su 30. aprila.
Revija svih pobednika Demusa 2009. održana je 16. maja
Revija svih pobednika Demusa 2009. održana je 16. maja
FEDEMUS I „DECA KOMPOZITORI”
 |
U Dečjem kulturnom centru, pored Demusa, već duže od decenije priređuje se i Fedemus – Festival dečjeg muzičkog stvaralaštva. Reč je o jedinom dečjem festivalu kod nas u kome deca učestvuju u svakom njegovom delu. Tu se ona pojavljuju kao pisci tekstova, kompozitori i izvođači pesama, a odrasli im samo pomažu da svoje zamisli što uspešnije ostvare.
Kako bi okupio što veći broj mladih kompozitora, DKCB svake godine raspisuje konkurs za najbolje dečje kompozicije u oblasti vokalnog i instrumentalnog stvaralaštva, kao i elektronske računarske kompozicije. Pravo učešća imaju deca uzrasta od 7 do 15 godina i mladi starosti od 16 do 20 godina.
Na konkurs se svake godine prijavi više stotina kompozicija iz više od šezdeset gradova širom Srbije.
JUNIOR EUROVISION SONG CONTEST 2005
Učesnici jubilarnog X festivala „Deca kompozitori”, održanog 2005. godine, u stvari su se takmičili u polufinalu nacionalnog takmičenja za izbor Dečje evrovizijske pesme (Junior Eurovision Song Contest). Zbog toga je festival bio ustupljen RTS-u, a na njemu su, sa petnaest vokalnih kompozicija, učestvovali mladi kantautori iz Beograda, Podgorice, Novog Sada, Kule, Bora, Niša, Vršca, Gornjeg Milanovca i Kraljeva.
VAUDINE „VOKALIZE”
Mirjana Miličić-Prokić posebno je istakla višegodišnji doprinos maestra Zlatana Vaude u pripremi i izvođenju brojnih muzičkih priredbi u DKCB-u. Ovaj poznati muzički pedagog i tri i po decenije (1952–1986) dirigent dečjeg hora RTB-a, uz pojedinačan rad na uvežbavanju mladih pevača, često je bio i člana žirija kad se odlučivalo o najboljima na „Zlatnoj sireni”, Demusu i Fedemusu. Da bi se, bar malo, odužio iskusnom pedagogu i ujedno pomogao budućim takmičarima, DKCB je 2006. godine, u vidu brošure, objavio Vaudine „Vokalize”. U toj zbirci date su partiture njegovih kompozicija i vokaliza – tehničkih vežbi za određene pevačke glasove – i ona je od izuzetne pedagoške vrednosti i kao takva koristi se za nastavu u osnovnim i muzičkim školama.
BEOGRAD JE „BRUJAO”
Poznati televizijski voditelj i glumac Dejan Đurović o „Zlatnoj sireni”:
„Bio sam voditelj završnih priredbi na prvih desetak ’Zlatnih sirena’ koje su održavane pred prepunim gledalištem u dvorani nekadašnjeg Doma pionira u Takovskoj ulici. Te priredbe su izvođene uz pomoć odličnog orkestra Mirka Šouca i izvrsnih vokalnih solista Dragana Lakovića i Milana Subote”, kaže ovaj svestrani voditelj, koga nekadašnja i sadašnja deca najviše znaju po vođenju priredbi na „Radosti Evrope”, a stariji po čuvenim radio i televizijskim emisijama „Dragstor ozbiljne muzike” i „Nedeljom uveče”.
„Bio sam voditelj završnih priredbi na prvih desetak ’Zlatnih sirena’ koje su održavane pred prepunim gledalištem u dvorani nekadašnjeg Doma pionira u Takovskoj ulici. Te priredbe su izvođene uz pomoć odličnog orkestra Mirka Šouca i izvrsnih vokalnih solista Dragana Lakovića i Milana Subote”, kaže ovaj svestrani voditelj, koga nekadašnja i sadašnja deca najviše znaju po vođenju priredbi na „Radosti Evrope”, a stariji po čuvenim radio i televizijskim emisijama „Dragstor ozbiljne muzike” i „Nedeljom uveče”.
„’Zlatna sirena’ bila je zaista toliko popularna da je ceo školski Beograd ’brujao’ u vreme njenog održavanja. Deca, učesnici tih priredbi, pevala su uglavnom stihove poznatih pesnika uz dela slavnih kompozitora koja su izvodili prvorazredni muzičari pod vođstvom Mirka Šouca. Prethodno su po školama, uz pomoć profesora, bila priređivana višemesečna kvalifikaciona takmičenja u kojima su se nadmetali brojni muzički nadareni osnovci”, seća se Đurović i dodaje:
„Televizija je redovno prenosila finale ’Zlatne sirene’, što je bitno doprinosilo njenoj popularnosti. Sećam se da su nam i televizijski kritičari, u štampi, bila veoma naklonjeni i da smo od njih, po pravilu, dobijali najviše ocene, u vidu specijalnih ’zvezdica’.
J. Radovanović
